Al vanaf zijn tiende voorziet Marcel Onclin de marktkooplui van koffie. Vanuit café De Bult, dat zijn broers in 1965 waren begonnen, liep hij aanvankelijk met dienbladen over de markt, het karretje kwam pas later. Veertig jaar deelde hij lief en leed met de kooplui op het Mosveld en toen de markt afgelopen september naar de Van der Pekstraat verhuisde, ging hij natuurlijk mee.
Veel van de oudgedienden zagen de verplaatsing niet zitten: zouden hun klanten de nieuwe stek wel weten te vinden, waar moesten die dan hun auto kwijt? En die themamarkt op vrijdag en zaterdag, wat hadden ze daar nou aan, dat was alleen maar voor yuppen. Ook de nieuwe naam moest het ontgelden: Pekmarkt, dat was verraad aan het Mosveld.
Maar de familie Onclin zag kansen en begon een tweede café annex brasserie aan de Van der Pekstraat en vandaaruit duwt Marcel nu zijn karretje over de markt, sinds kort heeft hij zelfs verse smoothies. ‘Met alle respect voor de allochtonige mensen, die yuppen en geitenwollensokken hebben meer te besteden.’
‘Het is best een knappe straat geworden’, geeft Bea van Dijk van Mode van Formaat toe, ‘maar door de bolling van het wegdek staan we de hele dag scheef en heeft iedereen last van zijn rug en hamstrings.’ Zelfs Theo Schoen, die in juli zijn vijftigjarige jubileum op de markt hoopt te vieren, klaagt erover en dat wil wat zeggen, want de pezige 73-jarige is een bikkel, die nog steeds klokslag halfzes zijn bananendozen met schoenen uit de berging op het Mosveld haalt om ze op een karretje naar de markt te duwen.
Driekwart jaar na de verhuizing zeggen veel kooplui dat ze nog niet op hun oude omzet zitten, maar tegelijk zijn ze stiekem optimistisch. Een deel van de oude klanten is dan wel weggebleven, maar er zijn nieuwe voor in de plaats gekomen: de bewoners van Overhoeks, stewardessen en piloten die logeren in het NH Hotel bij de rotonde en hipsters op weg naar De Ceuvel. Uit passsantenonderzoek blijkt dat bezoekers gemiddeld een kwart meer zijn gaan besteden.
Voorzichtig proberen de kooplui nieuwe producten uit. Zo legt sokkenkeizer Maurice te Paske tegenwoordig thermosokken van een tientje neer: ‘Met zulke prijzen hoefde ik vroeger niet aan te komen.’ En Marja van Kampen van de patatkraam is haar aardappels zelf gaan snijden en bakken: ‘Dat trekt niet alleen studenten en toeristen, mijn oude klanten vinden het ook veel lekkerder, ze zeggen dat ik dat jaren eerder had moeten doen.’
Maar de belangrijkste vernieuwing is te vinden op het stukje ten zuiden van de kruising met de Jasmijnstraat, waar op vrijdag een kleine biologische markt staat en op zaterdag een bonte markt, met onder andere vintage, biologische producten, ambachten en een muziekpodium. Organisator Maaike Poppegaai koos bewust voor aansluiting op de reguliere markt: ‘Overal in de stad zie je losse themamarkten, maar dat zijn eilandjes van hipsters, dat is alleen maar consumeren. De Food Hallen vind ik bijvoorbeeld zo nep, ik zoek verbinding met de buurt.’
Maximaal 36 kramen kan ze op het themadeel kwijt, maar het valt niet mee om die vol te krijgen: ‘Elke week bij regen en wind op de markt staan is echt wat anders dan ’s zomers een paar festivals meepakken. Ik ben trots op de harde kern van bikkels die de winter heeft doorstaan.’ Feere Zuyderhoff bijvoorbeeld, die elke vrijdagochtend met een bestelbusje uit Noordoost-Groningen komt, ’s nachts bij haar moeder in Amsterdam slaapt en pas zaterdagavond weer terugrijdt naar het hoge noorden. Een vetpot is het niet, toch is ze tevreden: ‘Er is niks mooier dan op de markt staan, mensen vinden het leuk om te horen waar hun bloemkool vandaan komt. De boeren vinden het trouwens ook prachtig als ik vertel dat ze helemaal in Amsterdam klanten hebben.’
Ook Erik Dol, die met Franse worsten staat, is een blijvertje: ‘Mensen uit Noord kopen dat worstje misschien niet, maar ze hebben een groot hart. Ze komen met koffie, een thermodeken, bemoedigende woorden.’ En zo bikkelen oude en nieuwe kooplui op de Pekmarkt een bestaan bij elkaar.
Facts
Oprichtingsjaar: 1934 (Mosplein, in 1965 verhuisd naar het Mosveld, in 2014 naar de Van der Pekstraat)
Dagen: woensdag, vrijdag en zaterdag
Aantal kramen (exclusief themamarkt): 138
Bezettingsgraad (exclusief themamarkt): 90 procent
Tendens: combinatie oud en nieuw
Tips
• Verse Argentijnse empanada’s van Martin Guzman en Maaike Vondenhoff (vrijdag en zaterdag)
• Het overweldigende assortiment zoetwaren van Rob Arbeider en zijn vader Fijko (alle dagen van begin tot eind)
• Behang van Toon Timmers (tot drie uur, daarna zit hij in het café)