‘A rose is a rose is a rose is a rose’, dichtte Gertrude Stein in het vooroorlogse Parijs. Met zulke filosofieën hoef je niet aan te komen bij Pim Preesman, rozenveredelaar uit Naaldwijk. Zijn werk bestaat juist uit het creëren van nieuwe soorten, vorig jaar had hij de wereldprimeur van de groene roos. Vorige week presenteerde Preesman trots de Climax, een roos met gewelfde blaadjes die aan de binnenzijde fluwelig donkerrood zijn en aan de buitenzijde roze. ‘Wit’, corrigeert Preesman geduldig, ‘de blaadjes zijn wit van buiten, alleen schijnt het rood erdoorheen.’ Als de roos zich opent wordt ze geleidelijk steeds donkerder en fluweliger.
Zes jaar geleden begon Preesman de zoektocht naar deze nieuwe roos. ‘We waren niet sterk in het rode segment, terwijl dat ongeveer de helft van de markt is. In Amerika zelfs nog meer omdat de smaak daar zeer conservatief is.’ Behalve de kleur stelde Preesman zich nog drie doelen: de roos moest veel bloemblaadjes hebben, lang houdbaar zijn en goed te produceren. Een stevige geur zat niet in het eisenpakket. ‘Op zich kan dat wel, het is een fabeltje dat houdbaarheid en geur niet samengaan, maar dan moet je wel een extra eigenschap meekruisen.’ Preesman gaf er de voorkeur aan om vijftien procent specialties mee te kruisen, ouders met afwijkende bloemvormen, silhouetten en kleurcombinaties. Uit die groep kwam de Climax voort.
Preesman bezit zo’n duizend ouderparen. Met een kwastje worden de pollen van de mannetjes op de stempels van de vrouwtjes gesmeerd. Arbeidsintensief werk, waarbij streng gewaakt wordt voor ‘vervuiling’ met andere soorten. ‘Kruisen doe je met beleid, anders moet je later kiezen uit miljoenen combinaties. Veel veredelaars werken ongericht, zij zijn vooral goed in selecteren en vinden met geluk een goede roos. Onze researchafdeling is met vijftien man personeel te kostbaar om van toeval afhankelijk te zijn. Een nieuwe roos ontwikkelen kost, los van de aanloopinvesteringen, een à anderhalf miljoen gulden. En een hoop liefde, want anders kun je dit vak niet uitoefenen.’
De eerste bevruchting levert honderdduizend zaailingen op. Na zes weken wordt gekeken of de roos wel in de winter doorbloeit, anders is ze waardeloos voor de Noord-Europese markt. Deze eerste hindernis betekent het einde van zo’n dertigduizend zaailingen, twee jaar later zijn er nog maar duizend over, nog een jaar later tweehonderd. Dan gaan ze twee jaar de grond in voor verdere selectie.
De eisen zijn slechts deels te kwantificeren. Alleen houdbaarheid bestaat al uit ongeveer dertig componenten. De roos moet bijvoorbeeld wekenlang in een koelcel kunnen liggen, zodat ze met Valentijnsdag of Moederdag in grote aantallen geleverd kan worden. In de vaas moet de roos zich ongeveer in een week openen. Sneller betekent dat ze niet lang genoeg meegaat, langzamer vindt de consument ook niet goed want ‘dan gebeurt er niks’. Het is juist het langzaam sterven dat rozen zo aantrekkelijk maakt.
Houdbaarheid vereist ook een sterke resistentie tegen bacteriën. ‘Mensen vergeten dat een bloemenvaas net als een vleesplank na gebruik gedesinfecteerd moet worden, vooral chrysanten zijn sterke vervuilers. En dan krijgen wij de schuld dat de roos niet goed is. Daarom testen we nieuwe soorten tegenwoordig met een speciaal bacteriemengsel. De Climax houdt zich dus ook goed in een gemengd boeket.’
Afgelopen december was de Climax voor alle tests geslaagd. Toen begon de vermeerdering door middel van stenten: een stukje steel van de nieuwe soort wordt met een wasknijper op een stukje steel van een oude onderstam geplakt. Dat tweede steeltje komt van een rozensoort met een lange steel, de Natal-Brair. Na een dag of tien zitten ze aan elkaar vast, na vier weken zit er een worteltje aan de onderkant en een scheut aan de bovenkant. Die miniatuur rozenstruiken worden verkocht aan een kwekerij.
De Climax wordt een dure roos, vijf à zes gulden moet ze in de winkel kosten. ‘We zorgen voor exclusiviteit door per regio slechts aan één winkel te leveren. We beginnen in Nederland, Amerika, Italië, Frankrijk en Groot-Brittannië. Duitsland niet, daar willen ze volume for money. Met Playboy gaan we dit voorjaar een promotiecampagne opzetten.’ Vandaar de naam Climax? Dat blijk je ruimer te moeten zien. Mariëlle, Preesmans vrouw en bedenkster van de naam: ‘Een geboorte is ook een climax, net zoals een huwelijk en een begrafenis.’
Een roos voor de Playboy
‘A rose is a rose is a rose is a rose’, dichtte Gertrude Stein in het vooroorlogse Parijs. Met zulke filosofieën hoef je niet aan te komen bij Pim Preesman, rozenveredelaar uit Naaldwijk.