De wipkip – die officieel de hobbelwip heet, want ze is verkrijgbaar in allerlei vormen – heeft het niet makkelijk: ze heeft over de hele wereld haar weg gevonden, maar toch zit ze in het verdomhoekje van eendimensionale vrolijkheid en voorgeprogrammeerd vermaak. Eigenlijk willen kinderen iets heel anders – ravotten, hun fantasie gebruiken, hutten bouwen, met modder klieren – maar daar word je vies van, dus hebben de grote mensen iets anders verzonnen: de wipkip.
Er kleeft bovendien iets eenzaams aan de wipkip. Anders dan bij een echte wip hoef je niet met zijn tweeën te zijn en daarmee is ze de perfecte oplossing voor ouders die hun enig kind even willen parkeren. Zoals Bowling alone de erosie van de volwassen samenleving illustreert, doet de wipkip dat voor de kindergemeenschap.
Veel geld kost zo’n wipkip niet, ze neemt weinig plaats in en is praktisch onverwoestbaar, logisch dus dat gemeenteambtenaren er meteen naar grijpen als ze een wijk moeten inrichten. En zo is de wipkip een zoethoudertje geworden, de excuustruus onder de speelvoorzieningen. Boze bewoners van de Amsterdamse vinex-wijk IJburg eisten onlangs dan ook de aanleg van een speelpark, ‘dat het niveau van de bekende wipkip moet ontstijgen’. Ze vinden Jantje Beton aan hun zijde, deze club opende gisteren de aanval op de standaard speeltuin met wipkip. Directeur Rob van Gaal zei in De Telegraaf: ‘We hebben 50.000 van die plekken in ons land en onze jeugd maakt er amper gebruik van. Ik zou bijna zeggen, geef me een bulldozer.’
De wipkip is uitgegroeid tot het symbool van de disneyfisering van het kinderspel: prefab plastic in plaats van avontuur. Dit archetypische speeltoestel – het is van dezelfde orde als de glijbaan, de zandbak en het klimrek – zit in het verdomhoekje en zelfs de meeste fabrikanten lijken zich er een beetje voor te schamen. Als ik ze bel praten ze liever over natuurspelen, parkour en interactieve installaties, maar goed, als ik het wil weten, wipkippen worden ‘toch nog wel toegepast in elke speeltuin’, de omzet is zelfs licht stijgend. Waarom? Kleine kinderen zijn er dol op.
Zelfs Kompan, het bedrijf dat is opgericht door de uitvinder van de wipkip, loopt niet te koop met het feit dat het de wereld heeft verrijkt met een nieuw speeltoestel, de geschiedenispagina van de website rept er met geen woord over. Pas als de woordvoerster mijn enthousiasme hoort – ‘Dus jullie hebben de wipkip echt uitgevonden?’ – ontdooit ze. ‘We hebben hier op zolder zelfs nog een exemplaar staan dat gemaakt is op de maat van volwassenen, zodat die kunnen ervaren wat kleine kinderen voelen als ze erop zitten. U mag gerust eens langskomen.’ Die kans laat ik me niet ontnemen en ik reis af naar Zaltbommel, waar de Nederlandse vestiging van het Deense bedrijf zit. En zo bestijg ik op mijn leeftijd een buitenmodel wipkip.
Terwijl ik vervaarlijk op en neer dein, vertelt de woordvoerster dat de manier waarop moeders hun kinderen wiegen Lindhardt inspireerde tot de wipkip, en nu ze het zo zegt, daar heeft het wel wat van weg. Pas later ontdekte Lindhardt dat de wipkip – die eigenlijk een eend moest voorstellen – kinderen ook hielp om hun motoriek te ontwikkelen. Het valt inderdaad niet mee om te zorgen dat de kip geen katapult wordt.
Beneden op kantoor haalt ze de archieven erbij. De eerste wipkip werd geïnstalleerd in de flatwijk van de stad Odense. In 1972 stond ze voor het eerst in de catalogus, volgend jaar wordt ze dus veertig. Het aantal varianten over al die jaren schat de woordvoerster op tweehonderd. Op dit moment zijn er nog 39 in productie, waaronder het licht gemodificeerde oermodel, de M101P, maar ook wipeilanden voor vier personen en een hufter-proofversie die helemaal van metaal is en die nauwelijks meer te herkennen is als wipkip.
Het wordt tijd dat de wipkip de eer krijgt die haar als wiegster van honderden miljoenen kinderen over de hele wereld toekomt. Maar hoe zit het met het verwijt dat het kinderspeelgoed is dat slechts op één manier te gebruiken is? Volgens de folder is de wipkip bedoeld voor kinderen van 1 tot 6 jaar, maar de stalen veer wordt getest met een gewicht van honderd kilo. Iedereen kan zo’n ding dus naar believen gebruiken, bijvoorbeeld om staande zijn evenwicht te bewaren, een geliefd spelletje van dronken jongeren. Maar er zijn meer mogelijkheden, zoals blijkt uit dit filmpje. The ultimate nutshot heet het, maar je zou het evengoed De wipkip slaat terug kunnen dopen.