Toon ons uw rotondes en wij zullen zeggen wie u bent. Al jaren kijkt het Rotondologisch Genootschap manmoedig in de spiegel die rotondes de samenleving voor houden en daarbij treft het veel verdrietigs aan: wat-doet-dat-daar-kunst, opdringerige sponsorbordjes, onderhoudsarm prikgroen of de naam van de stad in gefiguurzaagde letters.
Zou de rotonde ook geschikt zijn om de pols van de Europese gemeenschap op te nemen? Nieuwsgierig trokken we naar Brussel en daar vonden we aan de voet van het hoofdkantoor van de Europese Commissie een forse rotonde, die deerlijk ligt te verpieteren. Zelfs de aanduiding rotonde is haar ontnomen: ze heet het Schumanplein, alleen de Franstaligen spreken nog van het Rond-point Schuman.
Het zanderige middeneiland gaat grotendeels schuil achter een heg van geschoren coniferen. Er staan een paar bankjes, maar de duizenden ambtenaren uit de kantoorkolossen nemen zelden de moeite om de drukke weg over te steken om daar een broodje te eten. Als de EU een symbool van desinteresse zocht, dan is deze troosteloze vlakte beslist goed gekozen.
Op internet vonden we prachtige schetsen voor deze rotonde van de hand van architectenbureau Xaveer De Geyter, dat de prijsvraag won die in 2009 was uitgeschreven door het Brussels Gewest. Op de gelikte plaatjes zijn de auto’s verdwenen in ondergrondse tunnels en staat op het middeneiland een schelp, die aan twee zijden als een tribune oploopt. Ons hart sprong op: een echte publieke ruimte. Maar niet alleen papier is geduldig, ook prijsvragen zijn dat. Het bleek te duur, te ingewikkeld, te grootschalig. Enfin, de rotonde blijkt dus ook het symbool te zijn van de onmacht van Brussel zelf. En ondertussen doet de Europese Unie of haar neus bloedt.
Toch gloort er nu hoop: de Brusselse filosoof en activist Philippe van Parijs heeft zich in de strijd gemengd. Op 17 mei aanstaande organiseert hij een publieke picknick op de rotonde. De afgelopen twee jaar heef hij met zijn massale Pic Nic the Streets successen geboekt in de strijd tegen de auto: het Brusselse centrum wordt eindelijk autovrij gemaakt.
Nu wil hij ook de rotonde van Schuman teruggeven aan de burger. Een hopeloze strijd? Daar is deze Europese denker juist dol op en hij citeert Willem van Oranje, die hij de geuzennaam ’grootste Brusselaar aller tijden’ toedicht: ‘Het is niet nodig te hopen om te ondernemen, noch te slagen om te volharden.’ Woorden die ook het Genootschap uit het hart gegrepen zijn. Alleen met de naam van Van Parijs’ plan hebben we wat moeite: ‘Piazza Schuman’. Kom op, noem het beestje bij de naam, het Vlaams heeft niet voor niets een prachtwoord voor de rotonde: leve het Rondpunt Robert Schuman!
