Ze zijn ontzet als ik zeg dat ik hier een kijkje kom nemen vanwege een reportage over Vinexland. Een blond meisje uit Arnhem, dat met leem wil leren stuken omdat dat zo decoratief is, zegt met een vies gezicht: ‘Vinex, dat zijn toch van die lelijke legoblokjes?’
Over Vinexwijken hebben ze het bij aardrijkskunde gehad. ‘Je hebt rijke en arme stukken in een stad. Koolhoven is bijvoorbeeld best rijk, en Broekhoven best arm.’ Zelf woont Jasper sinds zes jaar in Koolhoven. ‘Maar bij ons is het óók best gezellig, we hebben veel contact, het is gewoon “hoi” en dan “hoi” terug. Dat komt omdat we nu in een lange straat met rijtjeshuizen wonen, vroeger woonden we in een hofje, dan zie je veel minder mensen.’
‘Nou doen Marokkaanse jongens ook best raar, mijn broers ook, maar als je naar iemand wijst, dan wijzen er altijd drie vingers naar jezelf.’ Als ik zeg dat ik die uitdrukking niet ken, roept ze uit: ‘O, my God, ik ben nog meer verkaasd dan u.’
Een stuk voor Mariëlle en één voor mij,’ bestelt een jonge man. Zonder verder iets te vragen pakt Gerdo Donkersteeg oude en extra belegen kaas en snijdt van beide een kilo af. ‘Bij tachtig procent weet ik het gezicht bij het stuk kaas,’ grapt hij, ‘dat marktgevoel stellen de mensen op prijs.’
Ze zijn uit Alkmaar naar de Stad van de Zon gekomen vanwege het vrijstaande huis. Rob: ‘Nee, niet vanwege dat duurzame verhaal. Ik dacht eerder: wil ik die zonnepanelen wel? Maar nu lach ik me rot om de rekening: dankzij de subsidie krijg ik aan het einde van het jaar zelfs geld terug.’
‘Naast mij wonen moslims en die vrouw kwam de hele tijd met een pannetje eten voor m’n man. Ik dacht: flikker jij op, wat moet je met mijn man?’ ‘Dat is toch hartstikke aardig,’ zegt Ans. ‘Aardig? Helemaal niet. Dat doen ze alleen om een goede daad te doen voor Allah. Nou, mooi niet over mijn rug.’
Sandra belde huis aan huis aan of mensen mee wilden doen met een kerstroute door de wijk: ‘Het liep als een trein, 83 mensen zetten iets in hun voortuin of achter hun raam.’ Kopers of huurders, dat maakte geen verschil, wel wie de deur opendeed: ‘Als je een man treft, en zeker als die alleen thuis is, dan weet je al dat het niks wordt.’
‘Oké, nu zijn we allemaal stil, dan kunnen degenen die dat willen bidden.’ De boodschap van Wilma Luijten maakt niet veel indruk op de jongste Vinexscouts die zijn aangeschoven voor de gezamenlijke boerenkoolmaaltijd. Uitgelaten trommelen ze met vork en mes op tafel: ‘Eten! Eten! Eten!’ Ze zet haar handen in haar zij en zegt zonder veel stemverheffing: ‘Stilte, anders wordt er niet gegeten,’ en stil is het.
Nadia, een keurig gehoofddoekte economielerares van het Via Nova College is onlangs van Leidsche Rijn naar Overvecht verhuisd, een jarenvijftigwijk in Utrecht-Noord: ‘Ik zie meer gezinnen terugkeren naar de stad. Hier zijn geen halalwinkels, er is zelfs geen moskee. En het is gewoon fijn om je buurvrouw daar te treffen.’
Ze voelt zich het slachtoffer van een ‘sociaal experiment’, zei ze in een item dat Brandpunt wijdde aan 25 jaar Vinex. Veel IJburgers reageren gebeten op haar klaagzang, zo noemen haar de ‘lokale dorpsgek’, die ‘zelfs op de zonnigste dagen IJburg als de hel op aarde weet voor te stellen’.
‘IJburgers voelen zich gewoon Amsterdammers,’ zegt Michiel Steetskamp, eigenaar van café Dok 48 en bestuurslid van de ondernemersvereniging IJburg, ‘niemand ziet dit als Vinex.’ Om zijn gelijk kracht bij te zetten, vraagt hij het zijn serveerster. Die lacht: ‘Jíj ben hier vanuit Amersfoort komen wonen, maar als je uit de Nieuwmarkt komt, dan is dit Vinex.’
Het doet hem pijn dat zijn kinderen zich nog altijd afzetten tegen Almere, maar tevreden constateert hij dat al drie van de vier na hun studie zijn teruggekeerd. ‘Ik ben Amsterdammer, maar ik draag Almere in mijn hart.’
‘Hypotheek is haram, verboden, daarom verkocht ik, met verlies, mijn huis. Nu huur ik in Almere Poort een huis in de vrije sector.’ Maar zijn jullie dan Almeerders? wil ik weten. ‘Nee man, dat klinkt toch niet,’ zegt Boujema. En Said, diplomatiek: ‘Ik kom uit Almere, maar ik ben het niet.’
Wie verwacht dat hondenbezitters onderling makkelijk met elkaar in contact komen, wordt door Linda, de eigenaresse van De Happy Roedel, snel uit de droom geholpen: ‘Het heet dan wel Ter-wij-de, maar je zou het beter Ter-ikke kunnen noemen, iedereen is alleen maar met zichzelf bezig. Er heerst hier veel eenzaamheid.’
‘Hier kon ik een starterswoning betalen en ik dacht: later ga ik terug naar het Gooi. Maar ik heb mijn plek gevonden, mijn drie kinderen groeien hier op en ik heb hier mijn vrienden en de moskee. En bovendien is het Gooi wel erg krap en bedompt.’
‘Wie zegt dat, dat Vinexmensen gelukkig zijn, daar klopt helemaal niks van, ik dacht dat ik gek werd toen ik hier kwam wonen.’ Laat ik haar Jolanda noemen, de grote blonde dame die ik op mijn laatste Vinexavond tref aan de bar van café De Houtekeet. Wat haar zo rauw op haar dak viel, waren ‘al die mensen van dezelfde leeftijd, die allemaal in dezelfde fase zitten’.
‘We zijn veel verhuisd, het geloof bleef beperkt tot uitzendingen van The Hour of Power. Maar ik heb behoefte aan inspirerend en coachend leiderschap, aan preken waar ik maandagmorgen wat mee kan, en mijn katholieke man ook. Dat vinden we bij deze dominee.’
Er kwam een permanent alcoholverbod rond het strand. De eigenaar van Suri-IJs & More, die zelf ook in Nesselande woont : ‘Je moet de situatie aanpakken, niet de alcohol. Nu lijden de goeden onder de kwaden. Maar ja, mensen hier vinden een groepje al snel grimmig.’
‘Zoals het hier is, zo zou het overal moeten zijn,’ zegt leraar Abdellah Benzidane in een portret dat Het Parool van hem maakte na de aanslagen in Parijs. Hij beschrijft het wantrouwen dat hem als Marokkaan op straat altijd ten deel valt, alleen in IJburg voelt hij zich met zijn gezin geaccepteerd: ‘In die zin is IJburg de ideale wereld.’
Quotes uit de longread ‘Groeten uit Vinexland’. Lees hier het hele verhaal.
