Begin vorige week is Blendle gelanceerd, de digitale uitgeverij waar je met één muisklik de artikelen van bijna alle Nederlandse kranten en tijdschriften kunt kopen. In de woorden van Jean-Piere Geelen afgelopen zaterdag in de Volkskrant: ‘Iedereen wordt er beter van: de media, Blendle (dat een deel van de opbrengst opstrijkt), en de lezer. Behalve freelancers die geen cent krijgen uitbetaald voor de extra kliks, maar dat zal vast nog wel worden opgelost.’
Zo’n oplossing is hoogst noodzakelijk, want zeventig procent van de stukken in kranten, bladen en tijdschriften wordt geschreven door freelance auteurs, en het is wel heel wrang dat juist de mensen die Blendle’s journalistieke hoorn des overvloeds vullen, nog steeds met lege handen staan. Maar anders dan Geelen denkt, lost dat probleem niet vanzelf op. Integendeel.
De verdedigingslinie van Blendle luidde tot nu toe steevast: de uitgevers zeggen dat de rechten geregeld zijn dus hoezo moeten we met jullie praten? Pas nu er openlijke kritiek komt en steeds meer auteurs zich afvragen waarom iedereen betaald wordt behalve zij, nodigt Blendle alle freelancers uit om ‘een glaasje cassis’ te komen drinken, ‘om met ons na te denken over hoe je het meest uit Blendle kunt halen.’ Maar we willen geen kruimels, we willen gewoon het stuk van de koek dat ons toekomt.
Anders dan de uitgevers en Blendle beweren, liggen de rechten op de herpublicatie van de stukken van freelancers namelijk helemaal niet bij de uitgevers, maar bij de freelancers zelf. Een deel van de freelancers kiest ervoor om die individueel uit te oefenen, anderen besteden dat uit aan Lira en Pictoright, de clubs die voor hen het geld incasseren wanneer hun stukken of foto’s worden doorverkocht. Inmiddels hebben al meer dan duizend freelance journalisten hun digitale rechten aan Lira overgedragen.
Kortom: Blendle mag het werk van freelancers niet zonder hun toestemming publiceren en kan zich er niet vanaf maken door naar de uitgevers te verwijzen. Het is Blendle dat de stukken van freelancers publiceert en daarmee is het er dus zelf verantwoordelijk voor dat de rechten geregeld zijn en dat alle partijen een eerlijke vergoeding krijgen voor hun stukken. Lira wil dan ook gewoon dat Blendle freelancers gaat betalen voor het gebruik van hun stukken. Als Blendle vervolgens minder wil betalen aan de uitgevers, dan is dat een zaak tussen die twee partijen, daar staan wij verder buiten. Wij freelance auteurs accepteren niet dat met onze rechten een spelletje balletje-balletje wordt gespeeld.
Tijs van den Boomen is freelance journalist en vice-voorzitter van Lira
