Hij was al langer van plan om de achterkant en de zijkant van de elf Friese steden te fotograferen, maar het kwam er nooit van – wie zat daar nu op te wachten? Pas toen ontwerper Boudewijn Boer begin 2014 door een hernia werd geveld en een tijd, onder de morfine, plat op zijn rug moest liggen, wist hij: als ik weer op m’n benen kan staan, dan doe ik het gewoon.
Even droog als hij ‘t vertelt, is hij ermee aan de slag gegaan, stad voor stad, straat na straat. Ik wilde hem wel eens aan het werk zien, had ik gemaild, dat leek me een goede manier om zijn fotografie te leren kennen. ‘Meegaan kan’, schreef hij terug. ‘Het is veel spieden en speuren naar ogenkost. Om elk hoekje. Slow photography. Voorbijgangers denken dat ik gek ben.’ Dat klonk veelbelovend.
Langzaam kijken, dat is wat Boudewijn Boer doet. De zondag dat we samen in Franeker op pad waren, legden we van negen tot half vijf ’s middags nog geen twee kilometer en zevenhonderdvijftig meter af. Als je in dat tempo de Elfstedentocht zou rijden, heb je ruim vijfhonderd uur de tijd om je ogen de kost te geven.
Enkel in zo’n tempo ontdek je maffe details als een metalen pijp die uitmondt in twee cirkels, boven op een manshoge groene regelkast. Alhoewel het Boer om ‘het plaatje’ gaat, moet hij voor het onderschrift wel weten wat het is. Piet Sijtsma, Technisch Specialist Gas van Essent, bracht raad: het is een ‘kraaiennest’, een uitlaatdrukbeveiliging voor het gasnet. ‘Een typisch ontwerp van een eigenwijze Friese ingenieur’, zegt Sijtsma, die deze variant elders in het land nooit is tegengekomen.
Sinds eind jaren tachtig is het verboden om gas gewoon de lucht in te blazen als de druk te hoog wordt, dus zijn de kraaiennesten buiten gebruik gesteld en worden ze bij vervanging van de distributiekasten verwijderd. In Noordwest-Friesland staan er nog maar een paar, onbedoeld heeft Boer dus een stukje industrieel erfgoed aan de vergetelheid ontrukt.
Het is de combinatie van degelijke ernst en vrolijke losheid die de fotoserie spannend maakt. Neemt Boer de plekken die hij fotografeert serieus, of steekt hij er de draak mee? En de beelden zelf: zijn het kunstwerken, is het documentaire fotografie of zijn het pogingen om deel te nemen aan het mysterie dat Heidegger aan het ding toekent?
Het zijn grote woorden en daarvan bedient Boer zich gelukkig niet. Want zijn speelse beelden zouden er al snel onder bezwijken en de aandacht afleiden van zijn pleidooi om de werkelijkheid aandachtig in ogenschouw te nemen.
De tentoonstelling 11 x 11 – Dwarsgezichten op de Friese Elfsteden is van 21 februari tot en met 29 maart te zien in het Fries Museum in Leeuwarden. Het gelijknamige boek verschijnt bij Uitgeverij Wijdemeer (ISBN 9789492052063, €15)
