Rotterdam heeft een nieuw park: Heerlijkheid Hoogvliet. WiMBY! sleepte het park weg voor de poorten van vergaderzaal EP3779. En hief zichzelf en passant op.
De film De Noorderlingen van Alex van Warmerdam, daar deed de opening van het nieuwste park van Rotterdam afgelopen vrijdag nog het meest aan denken. Het decor: een hoge dijk van vervuild slib waar een olieraffinaderij bovenuit torent, een vers uitgerold grasveld met de kleur van diepvrieserwtjes, een podium waarop Lange Frans en Baas B. staan te rappen. Door de regen en de harde wind is de grasmat slechts matig gevuld, het publiek wordt omringd door een cordon politieagenten met platte petten. Dan stormen enkele tientallen Feyenoord-supporters het terrein op: ze zijn boos dat ‘die Ajax-joden’ hier optreden, de politie verjaagt ze met een snelle charge met de wapenstok. Maar de rappers uit Diemen-Zuid hadden toch bezworen nooit meer op te treden in Rotterdam? Klopt, maar ze wisten helaas niet dat Hoogvliet een satellietstad van Rotterdam is.
Heerlijkheid Hoogvliet heet het park dat pal aan de A15 is gebouwd, het is de kroon op het werk van WiMBY! – Welcome into My Backyard! – een zes jaar durend project dat de grootschalige sloop en herstructurering van Hoogvliet begeleidde. En het is tevens het einde: WiMBY! heft zichzelf op. Twee boeken en een tentoonstelling in het Boijmans Van Beuningen documenteren onder andere de wonderlijke ontstaansgeschiedenis van een park dat eigenlijk alleen bedoeld was als tijdelijk zomerkamp.
Inspiratiebron waren Indiase huwelijkspaleizen: constructies van steigerpijpen en doek waarmee voor één avond een feestelijk decor wordt geschapen. WiMBY! huurde het Londense architectenbureau FAT in om het park te verrijken met een Rotterdamse variant op deze volkse architectuur. Het programma dat ze mee kregen was even divers als Hoogvliet zelf: alleenstaande Antilliaanse moeders vroegen om een feestzaal, gepensioneerde scheepsmodelbouwers wilden een werkplaats, kinderen een natuurspeelplaats, actiegroep De Bomenridders een arboretum, enzovoort. Een tijdelijke, lichte en goedkope oplossing is in Nederland echter niet haalbaar, merkte WiMBY!: ‘Om het voor elkaar te krijgen moesten we het permanenter, trager en duurzamer maken.’ En toen stroomde het geld toe. Rijkswaterstaat stak er 1,8 miljoen euro in, als compensatie voor de aanstaande verbreding van de snelweg. Doordat zoveel Hoogvlieters voor het park stemden, kreeg het de status van groeibriljant met de bijbehorende 750 duizend euro van de centrale stad. En het culturele centrum – waaraan nog hard gewerkt wordt – werd betaald door woningcorporatie Vestia, die haar concurrent in Hoogvliet de loef wilde afsteken. Als de deuren van Villa Heerlijkheid begin 2008 opengaan, heeft Hoogvliet niet alleen een feestzaal, maar voor het eerst in zijn bestaan ook een bioscoop. Een arthouse bioscoop nog wel, want Lantaren-Venster gaat beide zalen exploiteren. Een retrospectief van Van Warmerdam zou hier niet misstaan.
Architect Sam Jacob van FAT voorzag het park verder nog van een reusachtige vijver in de vorm van Nederland. Is het een ironisch commentaar van Jacob? Of is het een speling van het lot? Feit is dat de vijver zo is georiënteerd dat al het zwerfvuil precies op de plek van Rotterdam terecht komt: Welcome into my Backyard.
De Heerlijkheid is volgens WiMBY! niet weggesleept voor de poorten van de hel, maar ‘uit vergaderzaal EP3779’. Om dat te illustreren begint de Boijmans-tentoonstelling met een ruimte die overlangs in tweeën is gedeeld: links kleurrijke plannen, rechts grijze panelen met ambtelijke bezwaren. In de scheidingswand zijn ovalen uitgespaard – de hoofden van ambtenaren, bestuurders en projectontwikkelaars – waardoor je de officiële reacties kunt lezen: ‘Met alle respect en absoluut niet tegen jou persoonlijk gericht’, schrijft een ambtenaar die uitlegt dat er geen geld is voor prullenbakken, ‘het plaatsen van de ROTEB vuilnisbak (eventueel de grote uitvoering) lijkt me dus verstandig.’ Dus dat is de reden dat het park bezaaid is met rode plastic vuilcontainers. De storm die tijdens de opening over Hoogvliet trok, kegelde ze allemaal omver.
