Dreieck Charlottenburg

Publicatie12 augustus 2025
TrefwoordenKnooppunt

Het concept is net zo Nederlands als fietsen, schaatsen en Nur-Linksfahren: snelwegknooppuntwandelen. Je pakt het ov naar een snelwegknoop, loopt een rondje om de wirwar van fly-overs en viaducten, en tien tegen doe je een verrassende ervaring op. Maar werkt het in Duitsland ook? De proef op de som bij de Berlijnse Dreieck Charlottenburg.

Neem de U7 naar Jakob-Kaiser-Platz en stap uit aan de oostzijde van het station. Vergeet de clichés dat Charlottenburg voornaam en rijk is, dit is Charlottenburg-Noord, om precies te zijn de Paul-Hertz-Siedlung, een geïsoleerde jarenzestigbuurt met flats in het groen en een flinke dosis sociale problemen. Maar aan de problemen wordt wel gewerkt: een bordje begrenst het gebruik van de speeltuin van 9 tot 13 uur en van 15 tot 19 uur.

Meteen daarachter ligt een verhoogde weg, de Gördelerdamm, die dienstdoet als op- en afrit van de S100, de Stadtautobahn 100. Sla linksaf en steek over bij de verkeerslichten. Let op: de voetgangerslichten zijn per weghelft ingesteld, dus je kunt bij groen niet ongestraft in een keer oversteken.

Het viaduct wordt gebruikt voor de opslag van bouwhekken, rechts heeft de Autobahnsmeisterei zich genesteld. Aan de andere kant liggen vier huizen met puntdaken. Zielig om hier te wonen? Welnee: de herrie van de snelweg waait over de bewoners en heen en aan de voorkant kijken ze uit over het Westhafenkanal.

Loop langs het kanaal naar het westen en dan onder de boogbrug door, waar daklozen een paar tentjes hebben neergezet met een bescheiden vuurplaats. De strook tussen kanaal en snelweg heet officieel Park am Schleussenkanal, een wat weidse benaming voor een kale groene stook met nogal wat zwerfaval, maar het zicht op de overkant is mooi, en als je geluk hebt kun je op het sluizencomplex aan deze kant kijken naar schuttende schepen.

En dan stuit je aan de rechterkant, tegen de hoge dijk van de S100, op een klein bosje. Houd zoveel mogelijk rechts aan en je komt na een paar honderd meter op een stille, open plek. De grond is aangeveegd, aan een boom hangt een kunstwerk dat gemaakt is van een beschilderde piloon en een wit T-shirt – het heeft wat weg van de Schreeuw van Mönch, maar toch voelt het hier vreemd vredig aan.

Bij de hekken van een klein volkstuinencomplex loop je terug naar het kanaal en je ziet aan de overkant het eenzame gebouw dat ook vanaf de S100 altijd opvalt. Het ligt op een klein eiland tussen het kanaal en de Spree, en herbergt kunstenaarsateliers.

Als je onder het machtige viaduct doorloopt dat de S100 in een klap over kanaal en Spree tilt, is het schluss met de idylle: non-descripte loodsen en magazijnen bepalen het beeld, op de achtergrond zie je de bakstenen kolossen van Siemens liggen.

Sla rechtsaf, langs de brandweerkazerne met de centrale werkplaatsen van de Berliner Feuerwehr. Hier staan ook de specialistische brandweerwagens, dus afficionado’s kunnen door de hekken hun hart ophalen. Kunstliefhebbers moeten genoegen nemen met een abstract betonnen beeld van beeldhouwer Nikolaus Bode.

Rechtsaf bij de grote weg, toepasselijk Siemensdamm geheten, en dan een kleine kilometer de tanden op elkaar om door een hardcore infralandschap te lopen. Na het viaduct van Stadtautobahn 111 kom je bij een buitenmodel rotonde met hoge lichtmasten, hier ga je links.

De verspreid liggende stepjes verraden dat je bijna weer in de bewoonde wereld bent. Nog tweehonderd meter langs een drukke weg naar het noorden, opnieuw onder de S11 door en je staat bij de westelijke ingang van het metrostation waar je vertrok – de lichte geur van olie en teer verwelkomt je, het is volbracht.