In de ‘persoonlijke relatie’ die bedrijven zo graag willen aangaan met hun klanten, blijft altijd een pijnlijk moment zitten: de betaling. Creditcards en pinpasjes hebben de financiële transactie weliswaar versluierd, maar nog steeds wordt de illusie van vriendschap even wreed verstoord. Shell heeft betalen sinds eind maart nog een stap luchtiger gemaakt. Even met je sleutelhanger langs de pomp zwaaien, en de brandstof wordt automatisch van je bankrekening afgeschreven. Tegelijk worden airmiles bijgeboekt. Easypay is eind maart bij honderd Shell-stations is ingevoerd, vooral langs snelwegen en in de Randstad. De noordelijke provincies zijn vooralsnog een witte vlek, in Limburg is welgeteld één Easypay-station.
In de sleutelhanger zit een Mifare-chip, een contactloze chip die ontwikkeld is door een Oostenrijks bedrijf dat in 1995 is overgenomen door Philips. Om gegevens uit te wisselen tussen chip en afleesapparatuur is energie nodig. Bij normale chipkaarten is dat geen probleem: de goudkleurige chip wordt ‘vastgepakt’ door een leeskop: energietoevoer en data-uitwisseling gaan in een moeite door. Maar de Mifare-chip moest juist zonder contact werken. Een voor de hand liggende oplossing is de chip voorzien van een batterij, maar dat zou het product te duur maken. In plaats daarvan put de chip zijn energie uit een magnetisch veld dat wordt uitgezonden door de afleesapparatuur. Inductie drijft een koperen spoel met vier windingen aan die is gekoppeld aan de chip. Vervolgens kunnen lezer en chip data uitwisselen door beïnvloeding van het magnetische veld. Identificatie, authentisering en aflezen duren in totaal ongeveer een tiende seconde.
Sinds vier jaar wordt de contactloze chip gebruikt in tolsystemen (Maleisië), openbaar vervoer (Zuid-Korea) en luchtvaart (Duitsland), containervervoer (Rotterdam). Het Nederlandse leger gebruikt hem als identificatiekaart. Toepassing in benzinepompen is een nieuwe stap. Vorig jaar liet Shell verschillende systemen met Mifare-chips uitproberen door duizend klanten. Chips zonder pincode vielen af omdat de proefpersonen dat een te onveilig idee vonden bij verlies of diefstal. Een chip achter de achterruit sneuvelde om dezelfde reden. Shell zelf was evenmin gecharmeerd van de
variant achter de ruit: het zou betaling van broodjes en olie in de Shell-shop in de weg staan, een functie die in de loop van het jaar beschikbaar moet komen. Bovendien was het technisch ingewikkeld om de afleesapparatuur het juiste bereik te geven: groot genoeg om alle auto’s te vangen, klein genoeg om geen andere auto’s mee te nemen. Bleef over de chip in een sleutelhanger met pincode. Het had overigens ook een horloge, dasspeld of kaart kunnen worden, maar die heeft een automobilist niet altijd bij zich. De pincode mag de klant zelf kiezen bij de aanvraag, bijvoorbeeld de code van zijn pinpas.
Volgens de gebruiksaanwijzing werkt de sleutelhanger tot een afstand van tien centimeter. De praktijk is wat weerbarstiger: je moet hem er echt tegenaan houden. En zelfs dan pakt-ie moeilijk. Een paar keer geeft het display de boodschap ‘kaart leesfout, opnieuw insteken’, de terminologie is nog niet afgestemd op de sleutelhanger. Op het moment dat de lezer de chip herkent begint het logo op de pomp rood te flikkeren en moet je de pincode invoeren. Als die klopt gaat het logo continu branden en is de tank vrijgegeven. Het rode logo dooft pas als de slang wordt teruggehangen, de transactie wordt dan beëindigd. Nogmaals de sleutelhanger voor de aflezer houden en je krijgt een ‘leveringsbon’. Een echte factuur zit er niet in: op de bon staat bijvoorbeeld geen BTW vermeld.
In het aanvraagformulier windt Shell er geen doekjes om dat ze persoonlijke gegevens van klanten wil gebruiken voor marketing. Daarom is Easypay ook goedkoop gehouden: twintig gulden voor de sleutelhanger zelf en een tientje abonnementskosten per jaar. Waarschijnlijk is dat onder de kostprijs. Een cadeautje – tegenwoordig standaard bij het afstaan van gegevens aan een bedrijf – zat er niet meer in.
De chip is geschikt te maken voor andere bedrijven. Een kleine voorspelling van bedrijven die op de sleutelhanger zullen samenklonteren: Shell, Albert Heijn, V&D, MacDonalds, Coca Cola. Gemak zorgt dat klanten vrijwillig in de fuik van een kleine groep bedrijven lopen. Ondertussen ligt de opvolger van de Mifare-chip al gereed: de Mifare Pro. Deze is niet alleen geschikt voor contactloze communicatie, maar ook voor traditionele afleesapparatuur van banken. Dan kan de ABN Amro er ook nog bijkomen.
Tanken met een chipje
In de ‘persoonlijke relatie’ die bedrijven zo graag willen aangaan met hun klanten, blijft altijd een pijnlijk moment zitten: de betaling.