Twee vreemden die tegelijk de open lift inlopen zeggen geen goededag. Maar als er al iemand in de lift staat, dan groeten ze ineens wel: er is immers een ‘bewoner’ in wiens territorium ze binnendringen. Om klokslag acht uur ’s ochtends is er geen sterveling te bekennen bij de liften van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De smalle gang met aan weerszijden drie liften oogt als de lounge van een stijf Engels hotel. Op het eerste gezicht lijken de pastelgele wanden opgebouwd uit grote rechthoekige stenen, maar het blijken gewoon opgelijmde houten platen. Dat komt ervan als je een Amerikaanse Disneylandarchitect een flatgebouw uit de jaren zestig laat upgraden. Om twee minuten over acht komt de eerste ambtenaar aangelopen, in de ene hand een witte mok koffie, in de andere een papieren servetje met een krentenbol. Hij mompelt goedemorgen, zijn hand gaat naar de knop om de lift te roepen en meteen klinkt het dingdong van de lift. Deuren open, poppetje naar binnen, deuren dicht. Alleen een groen driehoekje met de punt naar boven verraadt dat er net echt iemand is vertrokken. Daarna komt de loop erin, maar echt druk wil het maar niet worden. De helft van de liften bezet, dat is zo ongeveer het maximum. De blauwbruin geblokte liften herbergen een merkwaardige mengeling van openbaarheid en intimiteit, de verhouding daartussen wisselt per vrachtje. Twee vreemden die tegelijk de open lift inlopen zeggen geen goededag. Maar als er al iemand in de lift staat, dan groeten ze ineens wel: er is immers een ‘bewoner’ in wiens territorium ze binnendringen. Genadiglijk knikt de oudgediende dat ze welkom zijn. Tijdens de verticale reis wordt er vervolgens gezwegen, tot er iemand uitstapt. Dan komt er weer een afgemeten ‘dag’, een volmondig ‘goedemorgen’ of zelfs een joviaal ‘werk ze’. Bekenden die elkaar bij de lift treffen beginnen met een enthousiast ‘hallo, wat ben je vroeg’, of ‘goedemorgen, hoe is het met je?’ Maar al snel valt het gesprek dood onder de geveinsd afwezige blikken van de omstanders. En dan duren 25 seconden voor zestien verdiepingen lang. De weinigen die gewoon doorpraten, hebben het meestal over werk. Dan worden ‘trajecten ingestoken’, ‘voorzetten gegeven’ en ‘plannen doorgefietst’. In de liftkooi kijkt iedereen zo neutraal mogelijk voor zich uit. Meestal is er wel iemand die spontaan de taak op zich neemt om met het knopje de deur steeds dicht te doen, op die manier luttele seconden winnend. De rest kijkt naar de groene computercijfers die de verdiepingen aangeven alsof het een spannende film is. Echt nodig is dat niet, want bij elke stop vertelt een afgeknepen mannenstem op welke verdieping je bent. In het Rijswijkse gebouw waar VWS tot vorig jaar zetelde, was de stem ingesproken door een eigen ambtenaar, hier heeft liftfirma Thijssen de computerstem standaard meegeleverd. Tegen half negen komt er tweerichtingsverkeer op gang: er komen ook mensen naar beneden. Als ze weer omhooggaan herken je ze aan het feit dat ze geen jas aan hebben. Om vijf over half negen komt op de vierde etage een portier aanlopen die een bezoeker de weg wijst naar de liften. De toegang tot de liftkokers van VWS ligt namelijk op vier hoog. De Amerikaanse architect paste deze noodgreep toe om één centraal ontsluitingspunt te creëren voor de twee gebouwen van VWS: Castalia, beter bekend als de tieten van Den Haag, en de nieuwbouw aan de andere kant van het binnenplein. Dus begint een bezoek aan VWS altijd met lange roltrappen die in een warenhuis niet zouden misstaan. Alleen de minister kreeg een aparte lift, die slechts tot haar eigen kantoor op de vijfde verdieping reikt. Om het standsverschil te verzachten, mogen ook rolstoelen deze lift gebruiken. Op de vierde verdieping staat ook het grand café waar je broodjes en koffie kunt kopen. ‘Ik heb ’s morgens geen tijd om te ontbijten’, zegt een jonge moeder, ‘ik kom recht van de crèche en neem hier in het voorbijgaan snel wat croissants mee’. Fanatieke ambtenaren pakken ook de verse knipselkrant die ’s morgens om zes uur in elkaar is geplakt en lezen die in de lift vluchtig door. Ook al is de entree op de vierde verdieping, de centrale liften doen weldegelijk de begane grond aan. Alleen kun je daar het gebouw niet in of uit. De kelder en de onderste verdiepingen zijn het domein van de expeditie, de schoonmakers en de onderhoudsploeg. De liftgesprekken zijn op slag minder versluierd, ‘mooie vrouwen kijken’ is een openlijk beleden hobby. Uitzendkracht Irwin is een van de vaste gebruikers van de lift, de hele dag haalt hij met zijn trolly vuile mokken weg bij de ‘koffiesteunpunten’ – het blijft tenslotte VWS – die op elke verdieping zijn ingericht. ‘Gaat u echt over de lift schrijven in de krant? Dan moet u erbij zetten dat die ambtenaren er een zootje van maken. Overal vuile mokken, en als je er wat van zegt, dan gaat gelijk die kin omhoog.’ De lift is het domein van mensen als Irwin, de ambtenaren zijn voorbijgangers in hun wereld. Zo reist de hele dag een dame van Nederlands bekendste koffiemerk op en neer om de koffiesteunpunten bij te vullen en de apparaten schoon te houden. En dan zijn er nog de mannen van de postkamer die met lorries op en neer reizen naar de expeditieruimte, de bodes die uitpuilende dossiers rondbrengen en de dames op de twintigste verdieping die koffie zetten voor de vergaderingen. Om 9.00 uur rijdt Urmila Ganesh een karretje vol thermoskannen naar de lift. Haar opdrachtbon vermeldt de afdelingen FJB, Z, GVM, CSZ en DJB. Wat de afkortingen betekenen weet ze zo gauw niet, op welke verdiepingen ze zitten des te beter.
Taal / Language
Boeken
- Leven onder het luchtruim
- Bouw in de buurt – Leidraad voor Nederland
- Slim Zand – Hoe ASML verscheen in Veldhoven
- Asfaltreizen – Een verkenning van de snelweg
- Binckhorst Magazine
- De marktgids voor Amsterdam
- De mobiele stad – Over de wisselwerking van stad, spoor en snelweg
- De Ronde van U.
- De vierkante meter
- Eigen baas – Kort & krachtig
- Eindhoven Hoofdstad
- Groeten uit Vinexland
- Handboek Eigen Baas (gratis)
- Het land van Lely – Reisboek in 103 stukken
- Kruispunt Utrecht
- Kunstwerken & Kunstwerken
- Lelysteden – Een associatieve reisgids
- Naar een alzijdig station
- Onder Weg!
- Ruimte voor de Amsterdamse binnenstad
- Snelweg x Stad
- Stedelijke vraagstukken, veerkrachtige oplossingen
- Streetwise Rotterdam
- Turtle 1 – De auto uit Afrika
- Wij zijn goed
Kranten en tijdschriften
Projecten
Onderwerpen
Series
- De kust
- De lunch
- De markten van Amsterdam
- De mobimens
- De telefooncel
- Dossier A2
- Dossier A4
- Dossier A10
- Dwars kijken
- Expats
- Fietsverkenningen zuidwestflank Amsterdam
- Get your kicks on the E3
- Groeten uit Vinexland
- Het ontwerp
- Het product
- IJ-tje
- Na dato
- Noord-Amsterdam
- Poldernormen
- Rond Brussel
- Sloop
- Stedenatlas
- Strijd om de ruimte
- Tand des tijds
- Turtle 1
- Wat doet dat daar
- Weststrook
- Zinloze mobiliteit
Trefwoorden
- Aids
- Amsterdam
- Architectuur
- Auteursrecht
- Auto
- Bajes
- Bedrijventerrein
- Berlin
- Bos en Lommermarkt
- Brussel
- China
- Corona
- Drugs
- Eindhoven
- Fietsen
- Ghana
- Groot-Amsterdam
- India
- Luchthaven
- Markt
- Monumenten
- Ontwerpen
- Openbaar Vervoer
- Openbare ruimte
- Psychiatrie
- Reclamemasten
- Rotterdam
- Schiphol
- Shopping
- Snelweg
- Teksten voor fotoboeken
- Toerisme
- Veiling Aalsmeer
- Veldhoven
- Verboden toegang
- Verrommeling
- Vinex
- Wegen