Glunderend giet Arnout Visser (35) rode azijn in de glazen kolom met olie. Azijn- en oliedruppels wervelen door elkaar en langzaam trekken de vloeistoffen zich terug op hun eigen helft, een strakke scheidslijn achterlatend. ‘Olie is lichter en drijft dus op de azijn, simpel zat. Door het korte tuitje bovenin schenk je de olie, de azijn komt uit de lange tuit die net boven de bodem zit.’ ‘Salad Sunrise’ doopte Visser zijn olie-en-azijnstel, omdat de olie 'als een rijzende zon uit de azijn te voorschijn komt.’ Het prototype ontwierp Visser al in 1990 op de postacademische opleiding aan de Domus Academy in Milaan. ‘Ze vonden het idee prachtig, maar ze zaagden me steeds door dat ik er nog een echte vorm aan moest geven. Producenten die ik benaderde zeiden hetzelfde. Ik heb zitten experimenteren met een insnoering in het midden, met twee bolvormen op elkaar, met een glazen bol tussen de vloeistoffen. Maar het bleef allemaal gezocht en ik ben teruggegaan naar de rechte buis van het prototype. Het natuurkundige principe bepaalt dan het beeld: als de verhouding olie-azijn verandert, verandert ook de vorm.’ Omdat niemand er brood in zag, liet Visser een proefoplage van veertig stuks maken door Pieter Engels. ‘Pieter is de glasblazer van de Universiteit van Utrecht, hij kan alles met glas.’ De presentatie op een beurs in 1993 sloeg enorm aan. Een recensent schreef de Salad Sunrise een ‘bijna verademende botheid’ toe. ‘Het bleek perfect in de nieuwe tijdgeest te passen: mooie producten zonder vormgeving. Mijn olie-en-azijnstel werd opgenomen in de collectie van Droog Design en van het New Yorkse Museum of Modern Art.’ Visser vindt zichzelf meer een vormvinder dan een vormgever. ‘Aan stilering heb ik de pest. Moet je de schitterende vormen op deze bestellijst voor technisch glaswerk uit 1667 zien, daaraan is niets toe te voegen. Ik voel me meer verwant met de negentiende-eeuwse wetenschappers die basale natuurkunde aanschouwelijk maakten. Mijn olie-en-azijnstel doet dat ook: inzichtelijke fysica op de eettafel.’ Ook Vissers brievenweger toont een natuurkundig principe: de wet van Archimedes. Bij deze glazen weegschaal geeft de waterverplaatsing het gewicht van de brief aan. Op zijn werktafel staan proefmodellen van een glazen barometer: gekleurd water stijgt vanuit een dubbelwandig reservoir op in een kolom met bovenaan een wolkje en onderaan een zonnetje. Het olie-en-azijnstel is gemaakt van borosylicaat, de glassoort die het minst gevoelig is voor spanningen. ‘Daarmee kun je stukjes aan elkaar zetten, zacht glas moet je uit één stuk blazen.’ Glazen pijpen van twee verschillende dikten vormen het uitgangspunt. In een draaibank wordt een pijp van veertig millimeter in het midden verhit. Er wordt lucht ingeblazen zodat hij opbolt. De bol wordt vervolgens ingesnoerd en doorgesneden, zo ontstaan twee exemplaren tegelijk . Met een stuk grafiet wordt de bolle kant platgeduwd tot een voet ontstaat. De lange en korte tuit worden gebogen van een glazen buis van acht millimeter. Voor het deksel wordt weer een stukje veertig millimeterbuis genomen. ‘Het dekseltje is bijna net zo veel werk als de rest van het oliestel. Het zou veel goedkoper zijn om er een kurk op te zetten, maar een glazen deksel is veel fraaier.’ De Salad Sunrise wordt in Hongarije geproduceerd. ‘Nederland dreigt een soort Kijkshop te worden, het is alleen nog maar handel. Je hebt hier meer hartchirurgen dan glasblazers. Enkel in Leerdam heb je nog de koninklijke glasblaasindustrie, maar die is veel te duur voor mij.’ Bij glasblazen volstaat een technische tekening van het eindproduct niet. ‘Samen met Ed Wilhelm, mijn nieuwe glasblazer, maak ik een model en daaruit “lezen” ze in Hongarije hoe ze het moeten produceren. Maar ook dan kan er nog veel fout gaan. In het begin zetten ze de lage tuit te ver van de wand, daarna kregen we ineens exemplaren waarbij de korte tuit geknikt was in plaats van vloeiend gebogen. De laatste tijd zitten er ineens weer strepen en rillen in de dekseltjesNormaal maken ze daar alleen laboratoriumglaswerk en daarbij speelt de esthetische waarde geen enkele rol. Gelukkig heb ik een Nederlandse producent die dan naar Hongarije belt om ze op hun donder te geven.’ Chagrijning wordt Visser van de imitaties die vanuit Duitsland en Oostenrijk op de markt verschenen. ‘Het zijn schaamteloze kopieën, je moet goed kijken om het verschil te zien. Bij de ene is het voetje kegelvormig, de andere heeft een knopje op het dekseltje.’ Visser heeft geprobeerd de imitaties van de markt te weren, maar de wettelijke bescherming is in Duitsland beperkter dan in Nederland. ‘Doordat ze met goedkoper glas werken en met grotere oplagen kunnen ze onder mijn prijs duiken. En vervolgens krijg ik mensen op mijn atelier die een nieuw dekseltje willen voor hun imitatie-stel.’
Taal / Language
Boeken
- Leven onder het luchtruim
- Bouw in de buurt – Leidraad voor Nederland
- Slim Zand – Hoe ASML verscheen in Veldhoven
- Asfaltreizen – Een verkenning van de snelweg
- Binckhorst Magazine
- De marktgids voor Amsterdam
- De mobiele stad – Over de wisselwerking van stad, spoor en snelweg
- De Ronde van U.
- De vierkante meter
- Eigen baas – Kort & krachtig
- Eindhoven Hoofdstad
- Groeten uit Vinexland
- Handboek Eigen Baas (gratis)
- Het land van Lely – Reisboek in 103 stukken
- Kruispunt Utrecht
- Kunstwerken & Kunstwerken
- Lelysteden – Een associatieve reisgids
- Naar een alzijdig station
- Onder Weg!
- Ruimte voor de Amsterdamse binnenstad
- Snelweg x Stad
- Stedelijke vraagstukken, veerkrachtige oplossingen
- Streetwise Rotterdam
- Turtle 1 – De auto uit Afrika
- Wij zijn goed
Kranten en tijdschriften
Projecten
Onderwerpen
Series
- De kust
- De lunch
- De markten van Amsterdam
- De mobimens
- De telefooncel
- Dossier A2
- Dossier A4
- Dossier A10
- Dwars kijken
- Expats
- Fietsverkenningen zuidwestflank Amsterdam
- Get your kicks on the E3
- Groeten uit Vinexland
- Het ontwerp
- Het product
- IJ-tje
- Na dato
- Noord-Amsterdam
- Poldernormen
- Rond Brussel
- Sloop
- Stedenatlas
- Strijd om de ruimte
- Tand des tijds
- Turtle 1
- Wat doet dat daar
- Weststrook
- Zinloze mobiliteit
Trefwoorden
- Aids
- Amsterdam
- Architectuur
- Auteursrecht
- Auto
- Bajes
- Bedrijventerrein
- Berlin
- Bos en Lommermarkt
- Brussel
- China
- Corona
- Drugs
- Eindhoven
- Fietsen
- Ghana
- Groot-Amsterdam
- India
- Luchthaven
- Markt
- Monumenten
- Ontwerpen
- Openbaar Vervoer
- Openbare ruimte
- Psychiatrie
- Reclamemasten
- Rotterdam
- Schiphol
- Shopping
- Snelweg
- Teksten voor fotoboeken
- Toerisme
- Veiling Aalsmeer
- Veldhoven
- Verboden toegang
- Verrommeling
- Vinex
- Wegen